Alışkanlıklar... Olmazsa olmazlar listemize giren o bir türlü vazgeçemediklerimiz... Bugünkü yazımda kazanmış olduğumuz iyi alışkanlıklardan değil de, bize önemli ölçüde zarar verenlerden bahsetmek istiyorum. Özellikle de, zararlarından ötürü “kötü” diye nitelendirebileceğim sigara bağımlılığına odaklanacak ve bu alışkanlığı bırakabilmek için bir kaç etkili yöntem önereceğim. Sigara alışkanlığı üzerinden anlatacağım bu felsefe, herhangi bir alışkanlıktan vazgeçmek isteyen herkes tarafından uygulanabilir. Sigara içmeyi bırakmak isteyen okuyucularıma odaklanarak önereceklerim sadece bu alışkanlığa özgü yöntemler olmayacaktır. Vazgeçmek istediğiniz herhangi bir alışkanlık için söz edeceğim bu yöntemleri takip edebilirsiniz. Sigara kullanan okuyucularım, sigaranın yokluğunda çalışamaz hale geldiklerini çok iyi bilirler. Aynı zamanda da daha iyi bir şekilde değerlendirilebilecek paralarını boşa harcadıklarının da farkındadırlar. Ama her nedense, kendilerini savunmak uğruna, biraz felsefe kattıkları ilkelerini tıbbi görüşlerle desteklemeye çalışırlar. Şöyle dediklerini sıklıkla duyarız: "Sigara içtiğimde, sabahları bağırsaklarım daha iyi çalışıyor. Sigara beni sakinleştiriyor. Ayrıca akciğer, zihin ve kalbimi de canlandırıyor. Hatta sigara içtikten sonra çok daha iyi meditasyon yapabiliyorum." Kötü alışkanlıklarını desteklemek için ürettikleri tüm bu bahanelerin her biri birbirinden yaratıcı doğrusu! Herhangi bir alışkanlığı bırakmak söz konusu olduğunda çok üretici olabiliyoruz. Şimdi konuyu sigara bağımlılığı üzerinden anlatalım. Sigarayı bırakmak konusunda ilk izlenmesi gereken adım nedir? [resim=20120328resim-185239F3][/resim] [b]1. Karar verin! [/b] Bir alışkanlıktan vazgeçmenin ilk şartı istektir. Önce bu konuda kafanızda var olan tüm çelişkileri kaldırmalı ve bir karar vermelisiniz. Kendinize, "sigarayı bırakmak gerçekten istiyor muyum, istemiyor muyum?" diye sorarak hangi tarafın daha ağır bastığını tespit etmelisiniz. İki cevabınız arasında büyük bir fark varsa, tabii ki isteyip istemediğinizi tespit etmek çok daha kolay olacaktır ve böylelikle karar net bir şekilde verilebilir. Ama asıl zor olan ve kararsızlık yaratan durumlar, iki cevap arasında ince bir ayırım olduğu hallerde ortaya çıkar. 1 gramlık fark kolay anlaşılmayacaktır. Böyle durumlarda kendinizi çok dikkatli tartmalı ve hangi tarafın daha ağır bastığını görmelisiniz. Defalarca sigarayı bırakmanın ve ardından içmeye tekrar başlamanın en önemli nedenlerinden bir tanesi de bu 1 gramlık ağırlık farkını doğru tespit edememekte yatar. Sigara içerken gerçekten keyif ve zevk alıyorsanız, bu bırakma işkencesine lütfen girmeyin. Yeter ki gerçeğinizi kabul edip bu konudaki çelişkinizi ortadan kaldırın. O zaman bu konuda rahatlayacaksınız ve bu hafifleme hayatınızın diğer yönlerine de yansıyacak. Tabii ki sigaranın size verdiği zararlı etkileri bu şekilde yok edemeyecek ve bu dünyayı birkaç sene daha erken terk edeceksiniz, ama en azından bu şekilde bağımlılığın getirdiği zararları minimumda tutabileceksiniz. Aksi taktirde, çelişki içinde kalacaksınız. Zihniniz sigarayı bırakmamanız için elinden geleni yapacaktır. Zihninizi karşınıza almak ise yenilgi demektir. Burada yenilgiye uğramanın olumsuz yanını da göz ardı etmemek gerekir. Zihnin desteğini almadığınız ve dolayısıyla yenik düştüğünüz taktirde, önemli bir tehlike ile karşı karşıya kalırsınız: kendinize olan güveniniz sarsılır ve iradeniz zayıf düşer. [b]2. Yapınızı tespit edin! [/b] Ani değişimlere hazır mısınız? Yoksa değişimlere uyum sağlamakta zorluk mu çekiyorsunuz? Yapınıza uygun olarak aşağıdaki adımları izleyin. [resim=20120328resim-185239F8][/resim] Eğer sigarayı birdenbire bırakmak düşüncesindeyseniz, bir sonraki adımı tamamen unutun. Sigara içmek için istek duyduğunuzda, sadece bu kötü alışkanlığı terk etmenin avantajlarını aklınıza getirin ve böyle anlarda zihninizi başka uğraşlarla meşgul edin. Eğer sigarayı birdenbire bırakma fikri size uzak ise, aşağıdaki adımlar sizin için daha uygun olacaktır. [b]3. Sigara içme ihtiyacı duyduğunuz durum ya da zamanları tespit edin![/b] Sigara içmenin fiziksel zararlarını gözden geçirmek, aslında pek de yararlı bir yöntem olmayabilir. Öyle olsaydı sigara paketleri üzerinde gördüğümüz korkutucu fotoğraf ve uyarılar şimdiye dek etkisini göstermiş olmalıydı, değil mi? Ama maalesef, ilmini bilen doktorlarımız bile bu uyarıları umursamazken, sıradan vatandaşların sigara içmeye devam etmelerini eleştirecek bir söz kalmaz. Herkes az buçuk sigaranın fiziksel zararları konusunda bilgi sahibidir, ama yine de bu alışkanlıktan vazgeçmekte zorlanmaktadır. Oysa bu tepki çok doğaldır. Çünkü asıl ele alınması gereken “alışkanlık” olgusuyken, bizler sigara içme eylemine odaklanmaktayız. Önemli olan bu eylemi alışkanlık haline getiren nedenleri saptamaktır. [resim=20120328resim-185239E6][/resim] Genelde sigara içme alışkanlığı genç yaşta başlar. Büyüklerimize özenir ve onları taklit etmek ya da acılarımızı dindirmek için ilk sigaramızı yakarız. İlk nefesi içinize çektiğinizde tattığınız anlık rahatlama duygusu hoşunuza gider ve böylelikle eylemin peşine düşersiniz. İçtiğiniz sigara sayısı da bu şekilde gitgide çoğalmaya başlar. Öyle ki, bir saat içerisinde bir paket sigarayı bitiren tiryakiler bile görürüz. Burada bir parantez açarak çok önemli bir noktaya değinmek istiyorum. Birçok insan sigaranın rahatlatıcı etkisinden bahseder. Bu hissin ardında yatan gerçek, sigara içerken kişinin dolaylı bir şekilde nefes egzersizi uygulamakta oluşudur. Kişi sigara içerken aslında nefes egzersizinin rahatlatıcı etkisini hisseder. Ama bu püf noktayı kaçırdığından dolayı, kendisini rahatlatanın sigara olduğu yanılgısına düşer. Aslında sigara içmek, bir nevi bu çağa özgü yanlış uygulanan bir nefes egzersizidir. Deneyin! Sigara içiyormuş gibi nefes alıp verin. Bir sigarayı 20 nefeste bitiriyorsanız, bunu sigara içmeden yapın. Kesinlikle, aynı sarhoşluk ve rahatlama duygusunu deneyimleyeceksiniz; hatta bu seferki, sigaranın zararlı etkileri devre dışı kaldığından dolayı, daha etkili olacaktır. Bazı uyanık kişiler, kendilerini kandırarak şöyle diyebilirler; "Ama hocam, sigara içmek yine de farklı bir şey." Elbette ki farklı olacaktır. Vücut zehre alışmış olduğundan dolayı, onu talep edecek ve elde etmediğinde ise eksiklik hissedecektir. Kısaca, bir alışkanlığın arkasında mutlaka birtakım şartlanmalar yatar. Bu nedenle kendinizi gözlemleyin ve hangi durumlarda (mesela hangi olay öncesinde ya da sonrasında) sigaraya başvurduğunuzu tespit edin. Bunlar, sakinleşmek için ona başvurduğunuz stresli anlarınız ya da keyfini çıkarttığınız bir yemek ya da kahve sonrası molası olabilir. Bunları belirlediğinizde, bu konudaki farkındalığınız artacak ve zamanla alışkanlığınızın da yok olacaktır. [b]4. Sigarayı azaltarak bırakın, birden bire değil![/b] Bir merdiven düşünün. Bu merdivenden yukarı çıkmak ve onun 20. basamağına ulaşmak için basamakları tek tek çıkarsınız. Aynı şekilde, inmek istediğinizde de birden bire aşağı zıplayarak inmezsiniz. Sigarayı bırakırken de birden bire içmeyi kesmemeli, basamaklardan tek tek inmelisiniz. Sigarayla tanıştığınız günleri hatırlayın. Tek bir sigarayla başladınız. Bu şekilde merdivenin ilk basamağına çıkmış oldunuz. Eklediğiniz her bir sigarayla da merdivenin daha üst bir basamağına çıktınız. Ve şimdi eğer inmek istiyorsanız, merdivenden adım adım inmelisiniz. Başka bir deyişle, günde tükettiğiniz sigara sayısını nasıl 1’den 20’ye kadar yavaş yavaş arttırdıysanız, aynı şekilde, bünyenizi ve özellikle de zihninizi sarsmadan, içtiğiniz sigaraları yavaş yavaş azaltmalısınız. Gündelik olarak tükettiğiniz sigara sayısını birden bire sıfıra düşürmek istediğinizde, zihniniz tedirginleşir ve sizi bu girişiminizden vazgeçirmek için farklı bahaneler öne sürerek elinden geleni yapar. En büyük destekçinizi kaybettiğinizde ise yenilgi kaçınılmaz olacaktır. Bu nedenle, siz siz olun, zihninizin sizi çelişkiye sokmasına asla izin vermeyin. Diğer yandan, sigara sayısının kademeli olarak azaltılması, vücudun zehre olan bağlılığını da yavaş yavaş azaltacaktır. Bu nokta çok önemlidir. [resim=20120328resim-185239F1][/resim] [b]5. Azaltma planı izleyin![/b] İçtiğiniz sigara sayısını azalmak için bir plan oluşturun. Örneğin günde 1 paket, yani 20 adet sigara içiyorsanız, ilk 1 ay içerisinde bu sayıyı 12-14 adete düşürün. Bu şekilde kademeli olarak sayıyı azaltarak tüketiminizi sıfırlayın. Burada sizden yapmanızı istediğim başka bir şey daha var. Ne kadar sigara içtiğinizi görmeniz çok önemlidir. Bu nedenle sabah, sigara paketinizi hazırlarken, içine o gün içmeyi planladığınız kadar sigara koyun. Kalanlarını mutlaka paketten çıkartın. Bu şekilde paketin içinde kalan sigaraları görecek ve akşama kadar içeceğiniz sayıyı kontrol edebileceksiniz. [b]6. Sigaranızın markasını değiştirin![/b] Nikotin oranı daha düşük olan markalara geçmeniz, nikotine olan bağlılığınızı azaltacaktır. [b]7. Nefesinizi tutmayın![/b] Önemli bir başka nokta daha ise, içinize çektiğiniz sigara dumanını akciğerlerinizde fazla tutmamanızdır. Sigarayı içinize çeker çekmez hemen boşaltın. Bu şekilde vücudunuza giren nikotin oranını da önemli ölçüde azaltmış olursunuz. [b]8. Sigaranın tamamını içmeyin![/b] Sigaranın filtreye yakın olan 1/3 kısmı, 3 sigaraya eşdeğer ölçüde nikotin içerir. Bu nedenle içtiğiniz sigaranın son 1/3’lük kısmına geldiğinizde, o sigarayı atın. Her ne kadar sigaraya özgü önerilerde bulunsam da, yazımın başında da belirttiğim gibi, saymış olduğum tüm bu kuralları sadece sigara içme alışkanlığından vazgeçmek için değil, bırakmak istediğiniz diğer tüm alışkanlıklarınız için de kullanabilirsiniz. Tam anlamıyla başarı elde etmek için önce yoğun bir istek geliştirmeli ve ardından da vazgeçememenizin nedenlerine inmelisiniz. Bunun için zihnin işleyişini iyi bilmeli ya da bu konuda size yol gösterecek birinin yardımını almalısınız. Bugünkü yazımda alışkanlıklarınızdan ve bağlılıklarınızdan kurtulmanız konusunda size yol gösterebilecek sadece birkaç kuraldan bahsettim. Oysa bunlara ilave edilecek başka birçok detay ve derinlemesine felsefe bulunmaktadır. Bu kurallara dikkat ederek yolculuğunuza başlayabilir ve ilk adımlarınızı atabilirsiniz. Merkezimiz, bu yolculuğunuzda size destek olmak için her zaman sizleri beklemekte...