Geçen hafta Perşembe günü gerçekleşen Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı sonrasında Türkiye piyasalarında dikkat çekici değişimler yaşandı. Toplantı öncesinde, piyasa faiz oranları ve Türk Lirası (TL) mevduat faizleri politika faizinin altında seyrediyordu. Örneğin, Borsa İstanbul (BİST) gecelik repo faizi yüzde 47,22 seviyesine kadar düşmüştü. Standart TL mevduat faizleri ise Mayıs ortasından bu yana yüzde 40-48 arasında dalgalanmış ve bir türlü politika faizi olan yüzde 50 seviyesine ulaşamamıştı. Özellikle düşük miktarlı tasarruf sahipleri, sadece yüzde 41 civarında bir mevduat faizi elde edebiliyordu. Ayrıca piyasada TL likidite fazlası 500 milyar liranın üzerine çıkmıştı. Ancak, Merkez Bankası'nın aldığı yeni makroihtiyati ve likidite tedbirleri, TL mevduat faizlerinde hızlı ve keskin bir artışa neden oldu.
Merkez Bankası’nın faiz oranlarını sabit bırakmasına rağmen, piyasada yaptığı düzenlemelerle birlikte TL mevduat faiz oranlarında kayda değer bir artış yaşandı. Bu makale, bu önemli değişikliklerin detaylarını ve piyasa üzerindeki etkilerini ele alacak.
PPK Toplantısı Sonrası Faiz Oranlarındaki Artış
Merkez Bankası, Mayıs ayı Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 50'de sabit tutma kararı aldı. Ancak bu sabit tutma kararı, TL mevduat faiz oranlarının bir anda 7-8 puan artmasına yol açtı. TLREF faizi ise 5 puan yükseldi. Böylece, düşük miktarlı tasarruflarda bile standart TL mevduat faizi yüzde 50'ye yaklaştı, yüksek miktarlarda ise yüzde 54'e ulaştı. Bu durum, özellikle küçük tasarruf sahipleri için önemli bir gelişme oldu.
Özel bir yabancı mevduat bankası, PPK öncesinde 50 bin liraya kadar olan 32 gün vadeli mevduat faizini yüzde 41 seviyesinde tutarken, 24 Mayıs itibariyle bu oranı yüzde 49'a çıkardı. Benzer şekilde, 46 gün vadeli mevduatta da faiz oranları yüzde 41'den yüzde 49'a yükseldi. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise 50 bin lira altı için yüzde 50'ye çıktı. Bu oranlar, PPK öncesine göre 7 puanlık bir artışı işaret ediyor.
Yüksek tasarruf miktarları için de benzer bir trend gözlendi. 32 gün ve 46 gün vadede yüzde 45 olan TL mevduat faizi yüzde 53'e yükselerek 8 puan arttı. 3 aya kadar vadeli mevduatta ise yüksek tasarruf miktarlarına verilen faiz oranı yüzde 46'dan yüzde 54'e yükseldi. TLREF faiz oranı da 22 Mayıs itibariyle yüzde 47,16 seviyesine inmişken, PPK günü itibariyle yüzde 51,02'ye çıktı ve 24 Mayıs Cuma günü itibariyle yüzde 52,99 ile üst sınıra dayandı.
KKM’den Çıkışı Hızlandıracak Adımlar
PPK toplantısı sonrası Merkez Bankası, TL ve KKM mevduatlarında zorunlu karşılık oranlarını yükseltti. Bu adım, KKM’de çözülmeyi hızlandırmayı ve döviz kredilerine aylık yüzde 2 büyüme sınırı getirmeyi amaçlıyordu. Bu önlemler, döviz talebini kontrol altına almayı ve TL'ye olan güveni artırmayı hedefliyordu.
Düşük ve Yüksek Tasarrufa Farklı Mevduat Faizleri
Özellikle düşük tasarruf miktarları için faiz oranları dikkat çekici bir şekilde arttı. PPK öncesinde 50 bin liraya kadar olan 32 gün vadeli mevduat faizi yüzde 41 iken, 24 Mayıs itibariyle 8 puan birden artarak yüzde 49’a çıktı. 46 gün vadeli mevduatta ise yine 50 bin liraya kadar olan mevduat faizi yüzde 41’den yüzde 49’a yükseldi. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise 50 bin lira altı için yüzde 50’ye çıktı ve PPK öncesine göre 7 puanlık bir artış gerçekleşti.
Yüksek tasarruf miktarları için de benzer bir artış yaşandı. 32 gün ve 46 gün vadede yüzde 45 olan TL mevduat faizi yüzde 53’e yükselerek 8 puan arttı. 3 aya kadar vadeli mevduatta ise yüksek tasarruf miktarlarına verilen faiz oranı yüzde 46’dan yüzde 54’e çıktı. Bu oranlar, PPK sonrası Merkez Bankası’nın aldığı tedbirlerin piyasaya yansımasını net bir şekilde gösteriyor.
TLREF Faiz Oranlarındaki Değişim
TLREF (Türk Lirası Referans Faiz Oranı), Merkez Bankası’nın PPK öncesinde yüzde 47,16 seviyesindeydi. Ancak, PPK günü itibariyle bu oran yüzde 51,02'ye çıktı ve 24 Mayıs Cuma günü itibariyle yüzde 52,99 ile üst sınıra dayandı. TLREF faiz oranlarındaki bu hızlı artış, Merkez Bankası'nın aldığı tedbirlerin piyasa üzerindeki etkisini gözler önüne seriyor.
TL Likidite Fazlası ve Piyasaya Etkileri
PPK toplantısı öncesinde piyasada TL likidite fazlası 500 milyar liranın üzerine çıkmıştı. Bu durum, bankaların fazla likiditeyi değerlendirmek için daha düşük faiz oranları sunmasına yol açmıştı. Ancak, Merkez Bankası'nın aldığı yeni makroihtiyati tedbirler ve likidite yönetimi adımları, piyasada fazla likiditenin çekilmesine yardımcı oldu. Bu da TL mevduat faiz oranlarının hızla yükselmesine katkıda bulundu.
