Ermenistan Meclisi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Roma Statüsü'nü büyük bir çoğunlukla onaylayarak ulusal ve uluslararası alandaki hukuki duruşunu pekiştirdi. Anayasa Mahkemesi, bu adımı anayasayla çelişkili bulmazken, 60 milletvekili destek oyu verdi. Ancak bu karar, komşusu Rusya ile ilişkileri daha da germiş gibi görünüyor.
Rusya: "Bu Düşmanca Bir Adım"
Rusya'nın tepkisi gecikmedi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ermenistan’ın bu planını eleştirirken sert ifadeler kullanarak, Ermenistan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkındaki olası tutuklama kararının bilincinde olduğunu belirtti. Peskov, Erivan'ın adımını "son derece düşmanca" olarak tanımladı.
Ermenistan: "Bu Karar Rusya'ya Yönelik Değil"
Öte yandan, Ermenistan yönetimi, Rusya'ya yönelik olmayan bu kararın, özellikle Azerbaycan’a karşı "savaş suçlarından" dolayı alındığını ifade etti. Ermenistan, kararın altında yatan sebebin bu olduğunu belirterek, Rusya ile arasındaki gerilimin yükselmesini eleştirdi.
Tansiyonu Yükselten Karabağ Durumu
Bu arada, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki zaferi, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan üzerindeki baskıyı artırdı. Paşinyan, Rusya ile olan stratejik ilişkisini sorgularken, muhalefet liderlerinden istifa çağrıları yükseliyor. Özellikle, Paşinyan'ın Karabağ konusundaki duruşu ve Rusya ile yaşanan ilişki gerilimleri, ülkede politik bir krizi tetiklemiş durumda.
Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Putin
Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), Putin hakkında, savaş suçlamalarıyla ilgili bir tutuklama kararı çıkardı. Putin’in yurt dışı seyahatleri, kararın etkisi ve Roma Statüsü’ne taraf ülkelerle ilişkileri açısından belirli bir risk oluşturuyor. Türkiye ise bu statüye taraf olmayan ülkeler arasında yer alıyor.
Ermenistan'ın bu adımının, bölgesel dengeler açısından olası etkileri ve Rusya ile ilişkilerini nasıl şekillendireceği, önümüzdeki günlerde daha da netlik kazanacaktır.
Roma Statüsü Nedir?
Roma Statüsü, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC) hukuki temelini oluşturan ve 1998 yılında Roma'da kabul edilen bir anlaşmadır. Bu anlaşma, soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırganlık suçu gibi en ciddi uluslararası suçların soruşturulması ve yargılanması ile ilgili temel kuralları ve prosedürleri belirler. Ayrıca, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yetkilerini, çalışma şeklini ve yapılanmasını da düzenler.
Temel İşlevleri ve Amaçları
-
Uluslararası Suçların Yargılanması: Statü, soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları gibi ciddi uluslararası suçların yargılanması için bir mekanizma oluşturur.
-
Cezasızlıkla Mücadele: Roma Statüsü, cezasızlığın önlenmesine ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunmayı amaçlar.
-
Uluslararası İşbirliği: Üye ülkeler arasında hukuki ve adli işbirliğini teşvik eder.
Yapılanma ve Yetki
Roma Statüsü ile kurulan ICC, bağımsız bir yargı organıdır ve Birleşmiş Milletler'e bağlı değildir. Mahkeme, anlaşmayı kabul eden ve taraf olan ülkelerle ilgili suçları yargılamaktadır. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından sevk edilen durumlarla ilgili olarak da yargılamalar yapabilir.
Katılım ve Uygulanma
Anlaşma, 2002 yılında yürürlüğe girmiş olup, katılan ülkeler, anlaşmanın gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirmekle sorumludur. Üye ülkeler, ulusal yargı sistemlerini, Roma Statüsü ile uyumlu hale getirmek ve Uluslararası Ceza Mahkemesi ile işbirliği yapmak zorundadır.
Tartışma ve Eleştiriler
Roma Statüsü ve ICC, bazı ülkeler ve uzmanlar tarafından eleştirilmekte olup, mahkemenin etkinliği, yargılama süreçleri ve politik bağlamda işleyişi konularında tartışmalar bulunmaktadır. Bazı büyük ülkeler, anlaşmayı imzalamış olmalarına rağmen onaylama sürecini tamamlamayarak mahkemeye tam anlamıyla taraf olmamışlardır.
Ermenistan’ın da Roma Statüsü'ne taraf olma süreci, ülke içinde ve dışında çeşitli politik ve hukuki tartışmalara yol açmış durumda, özellikle Rusya ile olan ilişkileri bağlamında.
Özetle, Roma Statüsü, uluslararası düzeyde ciddi suçların yargılanması için bir temel oluşturmakta ve bu bağlamda global adaletin tesisi ve cezasızlıkla mücadele noktasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, uygulama ve etkinliği bağlamında karşılaştığı eleştiriler ve zorluklar, uluslararası hukuk ve ilişkiler alanında önemli meseleler olarak ön plana çıkmaktadır.
